چکیده یکی از جریان‌های پرچالش فکری و فرهنگی در ایران، پدیدۀ «عرفان‌های نوظهور» است. مواضع گوناگونی از سوی اندیشمندان اتخاذ شده است، اما آنچه ذهن یک پرسشگر را مشغول می‌کند، نسبت میان این عرفان‌ها با عرفان اصیل ادیان است. آنها خود را فراتر از ادیان و عرفان‌های رایج می‌انگارند، لذا در اینکه بتوان آنها را عرفان مصطلح نام نهاد یا در دل ادیان اصیل جای داد، تردید شده است. در این پژوهش، ضمن تعریف مستند از عرفان و معنویت‌های نوظهور، با مبنا قرار دادن تمایز علوم در سه حوزۀ موضوع، روش و هدف، این جریان‌ها در هر یک از این سه حوزه، متفاوت و متمایز ارزیابی شده است و تنها وجه اشتراک این جریان‌ها با عرفان موجود در ادیان و از جمله اسلام را، در توجه و تمرکز آنها به جهان فرامادّی و متافیزیک تحلیل شده است. در ذیل هر یک از سه حوزۀ مذکور، زاویۀ هر یک از جریان‌های نوظهور را از عرفان اصیل دینی گوشزد کرده‌ایم.
)